چگونه از سطح آلفای مغز برای رسیدن به خواسته‌هایمان استفاده کنیم؟
مغز انسان، یکی از بزرگترین شگفتی‌های آفرینش است و قدرتی خارق‌العاده دارد که تاکنون درصد کمی از آن کشف شده است. سطح آلفای مغز نیز یکی از این شگفتی‌ها است. این مغز انسان و کارکرد آن، همواره موردتوجه دانشمندان بوده تا رمزگشایی شود و اسرار آن کشف شود و انسان را از پتانسیل‌های بالای آن بهره‌مند کند.
امواج مغزی چیست؟
مغز انسان حین فعالیت، امواجی تولید میکند که با استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرافی (EG) قابل ثبت است. امواج مغزی بر اساس فرکانس به چند دسته گاما (γ) ، بتا (β) ، آلفا (α) ، تتا (θ) و دلتا (δ) تقسیم می‌شوند. نوار مغزی ترکیبی از این 5 نوع موج مغزی است. هر کدام از این امواج مسئول کنترل بخش خاصی از مغز است و بر بخشی از عملکردهای ذهنی، هیجانی و رفتاری انسان تاثیر دارد و تفسیر خاصی دارد.
هرچه فعالیت قشر مغز بیشتر باشد، فرکانس امواج مغز بیشتر خواهد بود. مغز بیشترین فرکانس را در هنگام بیداری و کمترین فرکانس در حالت کما و بیهوشی دارد. بر اساس سرعت امواج مغزی، فرکانس هر کدام به سه دسته آرام، میانه، و امواج سریع در واحد هرتز دسته بندی می‌شوند.
انواع امواج مغزی
هر کدام از موج مغزی هدف خاصی دارد و به ما در جهت بهترین عملکرد ذهنی کمک میکند.
امواج گاما
سریعترین موج ذهنی گاما ست و فرکانسی بین ۴۲تا ۳۸ هرتز دارد. زمانی که درک ما افزایش یافته باشد در این محدوده قرار میگیرد و همزمان میتوانیم چندین فعالیت ذهنی را انجام دهیم. محققان دریافتند عشق باعث افزایش امواج گاما میشود. هرچقدر این امواج بالاتر باشد هوشیاری ما هم بالاتر خواهد بود.
امواج بتا
امواج بتا امواج مغز انسان در بیداری کامل است. بیشترین فرکانس را دارد. ( 13 الی 30 هرتز ) بتا محدوده تمرکز و تفکر منطقی است. هنگامی که مشغول رانندگی تمرکز حل مسئله و مسائلی که به دقت و تمرکز نیاز دارند هستیم مغز در محدوده بتا قرار دارد. محدوده بتا توانایی مکالمه ما را توسعه می دهد و باعث ایجاد عزت‌نفس، غلبه بر استرس، کم رویی و در نتیجه آرامش درونی می‌گردد.
اگر کارهای روزمره را با آرامش بیشتری انجام دهیم فرکانس امواج مغزی در محدوده بتا پایین قرار میگیرد. اما اگر انجام کارها با عصبانیت یا استرس توام باشد، فرکانس امواج مغزی در محدوده بتای بالا قرار میگیرد.
امواج تتا
فرکانس امواج تتا بین ۴ تا ۷ نوسان در ثانیه متغییر است. در هنگام خواب نیز مشاهده میشود. این موج با دنیای مادی و حواس پنجگانه مرتبط نیست. در فاز تتا در حالت خواب‌وبیدار هستید و بدن برای دریافت شهود و بینش آمادگی دارد این سطح به بعد درونی خود آگاهی معروف است( اما ناخودآگاه نیست). میتوان با ورود آگاهانه به آن برخی شرطی شدگی های مغز را تغییر داد. کاربرد این موج در تغییر بینش و بهبود خلاقیت است. با انجام تمرینات مدیتیشن و آرام‌سازی میتوان به تدریج به حالت آگاهانه‌ای در این موج دست یابید.
در فاز تتا مستعد دریافت اطلاعاتی ماورایی هستیم. مدیتیشن و سایر روش‌های آرامش، امواج تتا را تقویت میکند.این امواج در عمیق ترین تجارب مدیتیشن و خواب پدیدار شده و باعث افزایش خلاقیت، تقویت قدرت یادگیری، کاهش استرس و بیداری قدرت اشراق و توانائی‌های دیگری در زمینه ادراک فراحسی میشود.
امواج دلتا
دلتا کندترین فرکانس مغزی انسان است که در آن فعالیت ذهن خودآگاه به صفر میرسد و فرماندهی بدن به ذهن ناخودآگاه قرار میگیرد. این موج فرکانسی در حدود سه و نیم درثانیه دارد.
تولید میزان مناسبی از این موج، باعث احساس خوب میشود و باعث سرحالی ما میشود . این امواج با بهبود بخشیدن به وضعیت استراحت و خواب شبانه ما؛ کمک به ترشح هورون رشد نموده و در نتیجه باعث ریکاوری بدن مان می شود.
سطح آلفا چیست؟
موج آلفا فرکانسی بین 8-14 نوسان در ثانیه دارد و به زمانی مربوط است که ذهن انسان در حالت خواب و بیداری است. حالتی که چشمهای انسان بسته است اما به طور کامل به خواب نرفته است و صداهای اطراف را می‌شنود. در سطح آلفا فرد میتواند به درون خود سفر کند و آرامش عمیقی را حس کند. در این سطح انسان تلقین پذیر است و میتواند بیماری های خود را درمان کند و خواسته هایش را تجسم کند.
دانشمندان علوم ذهنی معتقدند در حالت آلفا فعالیت نیم کره راست بیشتر شده و تجسم، خلاقیت، حافظه و الهام افزایش پیدا میکند. در این حالت ذهن تو در حالت ریلکس قرار گرفته و به شما اجازه میدهد که پذیراتر، خلاقتر و آرومتر باشید و کمتر خود را قضاوت و سرزنش کنید.
ویژگی‌های سطح آلفا
در حالت آلفا فعالیت‌های ضروری مغز بهتر انجام می‌شوند. در این حالت بهتر میتوانیم تمرکز کنیم و تصمیم بگیریم.
چه زمان‌هایی در سطح آلفا قرار داریم؟ به طور کلی قبل از خواب، یا هنگامی که غرق رویا هستیم یا هنگام هیپنوتیزم یا مدیتیشن در سطح آلفا قرار داریم. گاهی با چشمهای باز نیز به سطح آلفا وارد می‌شویم.
ادیسون، انیشتین و بسیاری از متفکران معروف، هر روز قسمتی از وقت خود را به سطح آلفا اختصاص میدادند و آن را برای کار خود حیاتی می‌دانستند
یاد گرفتن این‌که آگاهانه وارد حالت آلفا شویم، در حل بسیاری از موارد کمک کننده است. حالت آلفا دسترسی بیشتری به حافظه داریم، خلاقیت مغز بیشتر میشود، به ما الهام میشود. اگر هر روز به صورت منظم وارد سطح آلفا شویم، میتوانیم استرس و اضطراب رو مهار کنیم و کمتر دستخوش این احساسات شویم.
آمادگی رفتن به سطح آلفا:
برای رسیدن به سطح آلفا باید بدن در وضعیت راحت قرار داشته و عضلاتتان در حالت رها و شل باشد. در این حالت مغز به جای امواج بتا، شروع به تولید امواج آلفا میکند. نکته قابل توجه این است که وقتی انسان به طور طبیعی به خواب می رود، این موج محو می شود. پس منظور ما از سطح آلفا، حالت خواب نیست، بلکه پیش از خواب است.
برای ورود به سطح آلفا در وضعیت راحتی قرار بگیرید. می‌توانید روی یک صندلی لم بدهید یا دراز بکشید. فکر خود را روی بدنتان متمرکز کنید و عضلات را به ترتیب آزاد و شل کنید. به این ترتیب که ابتدا از فرق سر و پیشانی شروع کنید و به چشم‌ها و اطراف آن برسید و سپس صورت به این ترتیب به مچ پا و کف پا برسید. در آخر خواهید دید که آرامش تمام بدنتان را فرا میگیرد. این روش تن‌آرامی پیش‌رونده نام دارد. با استفاده از مراحلی که در پایین گفته میشود، می‌توانید به سطح آلفا رفته و تغییرات لازم را در زندگی خود بدهید.
1. ریلکس کردن ذهن و بدن
- در زمان مناسب: در زمانی که عجله ندارید و برای تمرین وقت جداگانه‌ای در نظر دارید.
- راحت بودن: به لحاظ جسمی هم باید راحت باشید. اگر در حالت درازکش به خواب می‌روید بهتر است در حالت نشسته، لم بدهید
- حذف مزاحمت ها: باید تمرکز داشته باشید و از سروصدای محیط دور باشید.گوشی را سایلنت کنید و در اتاق را ببندید
- آرام کردن ذهن: ممکن است افکار مزاحم زیادی به ذهنتان بیاید. با آنها نجنگید بلکه به عنوان یک نظاره‌گر آن را تماشا کنید. به سکوت بین افکارتان تمرکز کنید. چند دقیقه بعد در سطح آلفا هستید.
2. حالت تنفسی
- از بینی نفس بکشید و از طریق دهان بازدم انجام دهید. نفس‌هایی آرام وعمیق بکشید و ریه‌ها را پر از اکسیژن کنید و به آرامی از طریق دهان بازدم کنید.
- تنفس شکمی یا دیافراگمی انجام بدهید. در این حالت حجم بیشتری از هوا را وارد بدنتان می‌کنید. تنفس شکمی ذهن و بدن را ریلکس میکند.
- تنفس متناوب: یک در میان عمیق و نرمال نفس بکشید. یک یا دو نفس معمولی. سپس یک نفس عمیق بکشید.
- تنفستان را بشمارید هر دم 7 شماره و هر بازدم 8 دقیقه باید طول بکشد. در ابتدا این تایم را کم در نظر بگیرید.
- زمان تمرین را کم کنید: با یک جلسه 10 دقیقه ای شروع کنید. تایمر گوشی را تنظیم کنید. چشم‌هایتان را ببندید و عمیق و آرام نفس بکشید.
3. تجسم خلاق
اکنون برای استفاده از پتانسیل‌ها در سطح آلفا آماده‌اید. از تلقینات درمانی تا تجسم خلاق.
- ریلکس کنید و 10 دقیقه تنفس انجام دهید. تمرکزتان را از بدن به ذهن برسانید.
- مکان رویایی را تجسم کنید و مکانی که پر از آرامش و راحتی است، تجسم کنید. تمام حس‌هایتان رادرگیر کنید. صداها را بشنوید. عطر گل‌ها را در هوا استشمام کنید. رقص پروانه‌ها را ببینید. نور خورشید را ببینید.
- تغییری که می‌خواهید اتفاق بیوفتد را تجسم کنید. می‌خواهید بعد از این که چشمانتان را باز کردید، ببینید که چه چیزهایی عوض شدند؟ تغییری که می‌خواهید اتفاق بیوفتد را تجسم کنید.
- چند نفس عمیق بکشید و با لبخند چشمای خود را باز کنید.
تنظیم امواج مغزی
الگوی امواج مغزی انسان حالات مختلف روانی او را به‌وجود می‌آورد. کارکرد مناسب یا نامناسب مغز، سبب تولید طبیعی یا غیرطبیعی امواج در مغز میشود.
اختلالات مختلف روانی نتیجه کارکرد نامناسب مغز است و تولید الگوی ناصحیح امواج مغزی را در پی دارد. بنابراین مغز انسان هم مانند هر سیستم پیچیده دیگری، نیاز به تنظیم و رفع نواقص دارد. نکته جالب این است که خود مغز میتواند خودش را تنظیم و به‌‌روز کند، فقط کافی است که از وضعیت خود آگاهی پیدا کند. لذا همه کاری که باید انجام دهیم آگاهی یافتن از مدل نامطلوب کارکرد مغز و سعی در تنظیم مجدد آن است.
