همگام‌سازی امواج مغز با موسیقی
امواج باینورال(Binaural Beats) در نگاه اول شاید چیز جدیدی به نظر برسد؛ اما واقعیت این است که این امواج در دهه ۱۸۰۰ میلادی کشف شدند. امواج باینورال توسط دانشمندان تایید شده است. موسیقی باینورال اولین بار توسط پزشکی به نام هنریک ویلهلم داو در سال ۱۸۳۹ کشف شدند.
موسیقی باینورال چیست؟
در این روش از طریق هدفون، دو صوت با فرکانس،های نزدیک به هم به مغز فرستاده می‌شود و مغز فاصله بین این دو فرکانس را پوشش می‌دهد و با آن همگام می‌شود. از این طریق میتوان روی فرکانس‌های مغز تاثیر گذاشت.
فرض کنید صدایی با فرکانس 132 در حال پخش از گوش راست است. در حالی که صدای ارسالی به گوش چپ 121 هرتز است. مغز به جای شنیدن دو صدا با فرکانس مختلف، یک صدا با فرکانس 11 هرتزی را خواهد شنید و با آن همگام خواهد شد.
به بیانی ساده‌تر، امواج باینورال، فرمی از ارتعاشات صوتی تکرار شونده و شبیه‌سازی شده با امواج مغزی است که انسان را به سرعت در حالت مراقبه قرار می‌دهد.
جذب امواج مغزی چیست؟
هنگامی که این امواج وارد گوش‌ها می‌شود، پدیده‌ای به نام جذب امواج مغزی، اتفاق می‌افتد. در این حالت، مغز سعی میکند امواج خود را با موسیقی باینورال، تنظیم کند. پس از همگام‌سازی امواج مغزی با امواج باینورال، یک حالت ریلکسیشن عمیق به فرد دست خواهد داد.
قوانین ساخت اصوات باینورال
- فرکانس‌های ارسالی باید کمتر از 1000 هرتز باشند.
- تفاوت این دو فرکانس نیز باید حداکثر 100 هرتز باشد.
- هر صوت باید به شکل جداگانه توسط یک گوش دریافت شود.
- باید از هدفون مناسب استفاده شود.
امواج باینورال برای چه مواردی کاربرد دارد؟
امواج باینورال حالتی مشابه مدیتیشن؛ اما سریعتر از آن را در مغز انسان ایجاد میکند. مدیتیشن، تمریناتی برای آرام‌سازی ذهن است و طبق تحقیقات باعث کاهش استرس و اضطراب، کند کردن روند پیری مغز و از دست رفتن حافظه، ارتقای سلامت عاطفی و افزایش طول توجه می‌شود. اما انجام تمرینات مدیتیشن به صورت مداوم، کار دشواری است، به همین علت است که بشر دست به دامان تکنولوژی شده است.
از امواج باینورال در موارد زیر استفاده می‌شود:
- کاهش اضطراب
- افزایش توجه و تمرکز
- کاهش استرس
- افزایش آرامش
- تقویت روحیه مثبت
- افزایش خلاقیت
- کمک به کاهش درد
چگونه از موسیقی باینورال استفاده کنیم؟
شما با یک موسیقی باینورال مناسب و یک هدفون باکیفیت، می‌توانید از اثرات مثبت این موسیقی بهره ببرید. با جستجو در اینترنت، موسیقی باینورال زیادی خواهید یافت؛ اما لزوما همه آنها به درستی ساخته نشده‌اند و یا برای کاربرد مورد نظر شما مناسب نیستند.
با توضیح این امواج و کاربردشان مشخص می‌شود کدام یک از امواج باینورال متناسب وضعیت شماست.
امواج باینورال در حوزه ی دلتا ( 1 تا 4 هرتز )
امواج باینورال حوزه دلتا، برای خواب عمیق و تمدد اعصاب، رهایی از درد، شفا، احیا و بازسازی کاربرد دارند.
مغز هر شب در هنگام خواب( بدون رویا) وارد امواج دلتا می‌شود. مغز در حالت دلتا به بازسازی و شفای جسمی و عاطفی می‌پردازد. سیستم ایمنی بدن را بالا می‌برد. سطح استرس را پایین می‌آورد. روند پیری را کند میکند. یوگی‌های پیشرفته، هنگام مراقبه عمیق به سطح دلتا وارد می‌شوند.
امواج باینورال در حوزه تتا ( 4 تا 8 هرتز )
امواج باینورال در حوزه تتا با خواب REM ، کاهش اضطراب و ریلکسیشن در ارتباط هستند. امواج باینورال حوزه تتا برای الهام، شهود، و یادآوری رویاکاربرد دارد.
ارتعاشات تتا دروازه‌‌ای به سوی ذهن ناخودآگاه است. شهود قوی، آرامش عمیق، درک فراحسی و رویای شفاف، همه و همه به این ارتعاش مرتبط است. ارتعاشات تتا، حسی رویایی و ماورای این دنیا را با خود به همراه دارد. بسیاری از هیپنوتراپ‌ها و درمانگرها، از این ارتعاش برای دسترسی به ناخودآگاه مغز و درمان مشکلات عمیق استفاده می‌کنند.
امواج باینورال در حوزه آلفا ( 8 تا 13 هرتز )
امواج باینورال در حوزه آلفا، برای افزایش آرامش، ایجاد حس خوب ، خلاقیت وکاهش اضطراب کاربرد دارند. با گوش دادن به الگوهای امواج آلفا، استرس و تنش کاهش یافته و ذهن به تعادل می‌رسد. آرامش تولید شده با این ارتعاش، همچنین به تعادل ذهن کمک میکند و حس شناور بودن و رهایی و تفکر معنوی به فرد می‌دهد.
برای آشنایی بیشتر با امواج آلفا مقاله چگونه از سطح آلفای مغز برای رسیدن به خواسته‌هایمان استفاده کنیم؟ را مطالعه کنید.
امواج باینورال در حوزه بتا ( 14 تا 30 هرتز )
برای افزایش تمرکز و هوشیاری، حل مساله و بهبود حافظه مفید هستد.
وقتی کاملاً بیدار و سرشار از انرژی هستیم، امواج بتا را تجربه می‌کنیم. ارتعاش بتا برای بوجود آوردن ذهنی متمرکز و تحلیگر مفید است.
امواج باینورال در حوزه گاما ( 30 تا 100 هرتز )
امواج باینورال در حوزه گاما، برای بیداری ذهنی، بالا بردن هوشیاری، عشق و هارمونی کاربرد دارد.
دربین امواج مغزی، گاما بالاترین ارتعاش را دارد. امواجی با هارمونی بسیار بالاست. با بالارفتن این امواج در مغز، حالاتی مانند بالا رفتن هوشیاری و حتی تجارب معنوی به فرد دست می‌دهد. امواج گاما، حافظه، آگاهی و جریان‌های روانی را بالا می‌برد. این ارتعاش را غالبا یوگی‌های باتجربه و راهبان و مراقبه‌کننده‌های ماهر، را به راحتی تجربه می‌کنند.
اثبات علمی امواج صوتی بینورال
اثرات مثبت این روش را روی ذهن فرد خصوصا در مورد اضطراب، خلق و خو و عملکرد ثابت شده است. تحقیقات اندکی در این موارد انجام شده و نتایج مثبتی در برداشته است.
مطالعه علمی 1:
در مطالعه اول 29 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و موسیقی باینورال در محدوده بتا برای آنها پخش شد. نتیجه این بود که روحیه منفی آنها کاهش یافت، عملکرد کاری این افراد بهبود پیدا کرد. این نتایج در مقایسه با گوش دادن به باینورال در حوزه‌ی تتا و دلتا بیشتر بود. یعنی با تقویت امواج بتا در مغز افراد کاری بالایی پیدا می‌کنند.
مطالعه علمی 2:
در تحقیق دیگری که به صورت کنترل شده انجام گرفت؛ تعداد100 نفر از بین کسانی که قرار بود عمل جراحی انجام دهند، به صورت تصادفی انتخاب شد. برای آنها موسیقی باینورال پخش شد و نتیجه این بود که سطح اضطراب این افراد نسبت به افرادی که موسیقی باینورال گوش نداده بودند، به طور متوسط حدود 50 درصد کاهش یافته بود.
مطالعه علمی 3
مطالعه سوم بر روی 8 بزرگسال انجام شد. از آنها خواسته شد به مدت 60 روز به موسیقی باینورال در حوزه دلتا گوش دهند. قبل و بعد از آزمایش افراد به سوالاتی در مورد کیفیت زندگی و خلق‌و‌خوی خود جواب دادند.
بررسی نتایج نشان داد که در این افراد به طور معناداری، رضایت از زندگی افزایش یافته و کاهش اضطراب چشمگیری اتفاق افتاده است. البته به دلیل کوچک بودن ابعاد این آزمایش و کنترل نشده بودن آن، نتایج آن به طور قطعی، قابل اتکا نیست.
مطالعه علمی 4
مطالعه چهارم روی 291 بیمار در بخش اورژانس بیمارستان انجام شد(به شکل تصادفی و کنترل شده) این افراد موسیقی باینورال گوش داده بودند و تحقیقات نشان داد در این افراد اضطراب به طرز چشمگیری نسبت به سایر افراد که از این نوع موسیقی استفاده نکرده اند، کاهش یافته است.
آیا موسیقی های باینورال عوارض جانبی دارند؟
امواج باینورال ضرری ندارند و تاکنون در هیچ منبعی از عوارض باینورال مطلبی منتشر نشده است. البته هنوز تحقیقات بیشتری برای یافتن اثرات جانبی موسیقی‌های باینورال در درازمدت باید انجام شود. موسیقی بالاتر از 85 دسی بل برای شنوایی مضر است. پس بهتر است صدای هدفون را از حد تعیین شده بالاتر نبرید. افرادی که بیماری صرع دارند، نباید بدون مشورت پزشک از این موسیقی استفاده کنند.
پیشنهاداتی برای استفاده بهتر از امواج باینورال
- برای استفاده بهتر از این امواج بهتر از به مکان ساکت و بدور از مزاحمت را انتخاب کنید.
- هدفون باکیفیت را استفاده کنید.
- اگر مراقبه و ریلکسیشن به این موسیقی افزوده شود بسیار بهتر عمل میکند پس در هنگام وش دادن به آن مراقبه کنید.
- مغز برای همگام شدن با این امواج به حداقل 7 دقیقه نیاز دارد بنابراین برای اثربخشی بهتر حداقل ۱۵ تا ۳۰ دقیقه زمان لازم است.
- حداقل یک ماه به موسیقی باینورال گوش دهید تا تاثیر آن بر شما آشکار شود.
- از موسیقی باینورال بتا میتوان برای بالا بردن عملکرد کاری در محل کار نیز استفاده کرد.
سخن آخر
با انجام مطالعات ثابت شد به کاربردن امواج باینورال، می‌تواند روشی مفید و امیدوارکننده در مقابله با اضطراب، استرس و حالات روحی منفی باشد. گوش دادن روزانه به این فایل‌های صوتی می‌تواند اثرات مثبتی روی اضطراب، حافظه، خلق و خو، خلاقیت،توجه و تمرکز داشته باشد.
با در نظر گرفتن موارد بالا ممکن است موسیقی‌های باینورال برای همه‌ی افراد تاثیر گذار نباشد؛ اما با این وجود، امتحان کردن آن برای رسیدن به آرامش بیشتر یا خواب بهتر، کاملا بی خطر و بدون ضرر باشد.
